Er moeten euro’s op tafel komen om oude mestsilo’s in de benen te houden. Veel boeren hebben te maken met keuringen, onderhoud en reparaties.
Bert Bouwknegt wijst op de gaatjes in de platen van de silowand. “Ik durfde de silo afgelopen winter niet meer vol te pompen”, zo zegt hij. Samen met keurmeester Berend-Jan Woltinge van PAS Mestopslagsystemen bekijkt de melkveehouder uit Havelte (Dr.) de onderhoudsstaat van zijn lege en schoongemaakte mestsilo. Het duurt niet lang voordat Woltinge zijn bevindingen uitspreekt. “Na wat onderhoud en reparatiewerk kan deze silo nog zeker vijf jaar mee.”
Keurmeester Berend-Jan Woltinge (links) laat melkveehouder Bert Bouwknegt weten dat de silo na onderhoud en reparatiewerk nog zeker vijf jaar mee kan. – Foto: Ruud Ploeg
Twee werklieden zijn naar verwachting bijna een week bezig om het ronde bouwwerk op te knappen. Inclusief de keuring bedragen de kosten zo’n € 5.000. “Er moet steeds meer geld tegenaan om de levensduur van dit soort silo’s te verlengen”, aldus Woltinge, die al twintig jaar ervaring heeft als keurmeester.
Mestsilo’s te laat gekeurd
Eind jaren tachtig en begin jaren negentig zijn in Nederland duizenden betonnen en stalen mestsilo’s neergezet. De silo’s zijn destijds verkocht als onderhoudsvrij, maar feitelijk zijn ze onderhoudsarm. Dat is nogal een verschil, zo zegt Jaap Veenstra, vertegenwoordiger van PAS Mestopslagsystemen. “Alle silo’s hebben onderhoud nodig, maar deze silo’s zijn pas na twintig jaar voor het eerst gekeurd. Dat had veel eerder gemoeten. Veel boeren hebben eigenlijk nooit meer naar hun silo omgekeken.”
Sommige mestsilo’s ogen na twintig jaar nog als nieuw. Andere, veelal stalen exemplaren zijn dan al behoorlijk aangetast door corrosie en roest. Betonnen silo’s hebben over het algemeen een langere levensduur dan stalen silo’s. De silo’s zonder dak doorstaan de tand des tijds en de opslag van mest beter dan de exemplaren met overkapping.
Het type mest speelt volgens Veenstra ook een rol. “Varkens- en nertsenmest zijn bijvoorbeeld een stuk agressiever dan rundveemest. Dat heeft z’n weerslag op de silo.”
De gaatjes in de mestsilo van melkveehouder Bert Bouwknegt bevinden zich hoofdzakelijk aan de zonzijde van de silo, zo ziet keurmeester Woltinge. – Foto: Ruud Ploeg
Mestsilo schoon opleveren
Eind 2012 is het verplicht keuren van mestsilo’s in de regelgeving opgenomen. Betonnen silo’s moeten sindsdien na twintig jaar voor het eerst worden gecheckt. Stalen silo’s moeten na tien jaar worden gecontroleerd. Vervolgens staat bij betonnen mestsilo’s minimaal iedere tien jaar een keuring gepland. Bij stalen mestsilo’s is dat vijf jaar. Vanaf begin volgend jaar moeten stalen mestsilo’s bij zo’n periodieke check verplicht inwendig worden beoordeeld. De boer moet dan voorafgaand aan de inspectie zorgen dat de silo schoon wordt opgeleverd. “Vanaf 1 januari 2018 is dat voor stalen silo’s verplicht”, zegt Fred Dams, manager Unit Bouwconstructies bij Kiwa-Nederland bv. Deze organisatie toetst ontwerpen en berekeningen van mestsilo’s. Kiwa controleert via steekproefsgewijze inspecties daarnaast het werk van gecertificeerde keurmeesters.
Melkveehouder Jan Willem de Kloet in Wouterswoude (Fr.) moet vanaf 1 januari 2018 zijn betonnen mestsilo afdekken. – Foto: Anne van der Woude
Voldoen aan verzekeringsvoorwaarden
Een college van deskundigen geeft bindend advies over de beoordelingsrichtlijnen voor het schoonmaken en keuren van mestsilo’s. Dit college wordt onder meer gevormd door boerenbelangenbehartigers en specialistische marktpartijen. Kiwa is de controlerende instantie. Volgens Dams mankeert er over het algemeen weinig aan de onderhoudsstaat van in gebruik zijnde mestsilo’s. “Het is absoluut niet zo dat het gros van de oude mestsilo’s op instorten staat. De staat van onderhoud is juist best goed. Zo hoort het ook te zijn. Een boer zit er niet op te wachten dat zijn silo bezwijkt. Silo’s worden daarom periodiek gekeurd. Dat is in het belang van de boer. Daarmee voldoet hij aan de verzekeringsvoorwaarden en voorkomt hij problemen.”
Wanneer de mestsilo aan roest onderhevig is, besluiten sommige veehouders er een mestzak in te plaatsen. Woltinge raadt dat af. “Zo’n mestzak is een extra investering. Het roesten stopt er niet van.” Er zijn diverse alternatieve mestopslagsystemen op de markt. De aanschafkosten variëren sterk en verschillen per aanbieder en situatie. Uitgaande van 2.500 kuub opslag kost een betonnen silo € 75.000 tot € 80.000, een stalen thermoplast € 60.000 en een mestzak € 60.000. Een mestbassin koop je vanaf € 30.000. Dit laatste systeem vraagt iets meer onderhoud, maar heeft als voordeel dat het buiten het bouwblok is toegestaan.
De stalen mestsilo van Bouwknegt is tijdens de keuring helemaal leeg. De keurmeester was anders ook niet zonder ademlucht de silo ingestapt. Met mest blijft het oppassen. Ook vanuit een dun laagje mest kunnen giftige gassen vrijkomen. Bewustwording van het gevaar van meststoffen kan anno 2017 nog altijd beter, zo vindt Woltinges collega Jaap Veenstra. “Sommige boeren nemen nog altijd onnodige risico’s.”
‘Tendens richting kelderloos bouwen’
Naam: Eric Pijnappels (53).
Functie: Projectleider Bouw Rundvee DLV Advies
Eric Pijnappels (53), projectleider bouw rundvee van DLV Advies, ziet een toekomst voor grote betonnen mestsilo‘s, ook al zijn die niet voor ieder bedrijf geschikt. “Je kunt nu merken dat veehouders er vaker voor kiezen om hun oude mestsilo te vervangen. Het wordt steeds minder rendabel om ze nog op te lappen. Op basis van offertes kun je beslissen wat je met je silo wilt.”
Welke soorten mestopslag zijn momenteel populair?
“Veehouders kiezen nu veelal voor betonnen mestsilo‘s. De stalen silo’s zoals we die kennen van vroeger worden niet veel meer verkocht. Kunststofsilo’s zijn in opkomst. Het frame is dan van staal, de buitenwand van kunststof. De mest wordt opgeslagen in een mestzak. Bij de keuze voor een dergelijk systeem is de prijs doorslaggevend.”
Heeft de mestsilo toekomst?
”Absoluut. We zien een tendens richting kelderloos bouwen. Daaraan liggen meerdere redenen ten grondslag. Veiligheid is een belangrijke oorzaak. Mestgassen vormen een gevaar voor mens en dier. In emissiearme stallen neemt de concentratie van mestgassen toe. Dat brengt risico’s met zich mee. Zonder mestkelder ben je als boer bovendien ook flexibeler.”
Hoezo flexibeler?
“Je hebt meer mogelijkheden om je stal in te delen en in te richten. Het scheelt ook in de kosten. Mestsilo’s met een prijskaartje van € 30 tot € 35 per kuub zijn in principe goedkoper dan mestkelders. Met een dichte vloer in combinatie met externe mestopslag kun je als boer eveneens je voordeel doen. Nieuwe technieken op het gebied van mestverwerking renderen namelijk het best met dagverse mest. Het valt tegen om dagverse mest aan te voeren vanuit een onderkelderde stal.”
Toch zijn mestsilo’s niet op ieder bedrijf inpasbaar.
”Dat klopt. De grootte van het bouwblok is vaak de beperkende factor. Uitbreiding van het bouwblok wordt op veel plekken steeds lastiger.”
Bron: boerderij.nl